Талипбаева Маржан Жумагалиевна, Қазақ тілі мен әдебиеті пәнінің мұғалімі, Түркістан облысының білім басқармасының Сарыағаш ауданының білім бөлімінің «№14 Алыбай батыр атындағы жалпы білім беретін мектеп» КММ, Қазақстан, Түркістан облысы, Сарыағаш ауданы
Оқу-әдістемелік құрал: Қазақ тілі мен әдебиеті сабағында оқушылардың оқу, жазу сауаттылығын дамыту жолдары
Оқу-әдістемелік құрал: Қазақ тілі мен әдебиеті сабағында оқушылардың оқу, жазу сауаттылығын дамыту жолдары
Кіріспе
Қазақ тілі мен әдебиеті сабақтары – оқушылардың тілдік және әдеби мәдениетін қалыптастырудың маңызды құралы. Оқу және жазу сауаттылығын дамыту – білім беру процесінің басты мақсаты. Бұл құралда оқушылардың сауаттылығын арттыру үшін қолданылатын әдіс-тәсілдер ұсынылады.
1. Оқу сауаттылығын дамыту
1.1. Оқу стратегиялары
- Топтық оқу: Оқушыларды шағын топтарға бөліп, әр топқа мәтінді оқып, талдауды тапсыру. Бұл оларға бір-бірімен пікір алмасуға мүмкіндік береді.
- Мәтіннің құрылымын талдау: Оқушыларға мәтінді оқу кезінде оның құрылымын (кіріс, негізгі идея, қорытынды) анықтау тапсырмаларын беру.
1.2. Оқу қызығушылығын арттыру
- Кітап оқуды насихаттау: Оқушыларға әдеби шығармаларды оқуға міндеттеу, олардың тақырыптарын талқылау.
- Кітап көрмелері: Мектепте кітап көрмелерін ұйымдастыру, оқушыларды жаңа кітаптармен таныстыру.
2. Жазу сауаттылығын дамыту
2.1. Жазу дағдыларын жетілдіру
- Жазба күнделіктері: Оқушылардан күнделікті жазба жүргізуді талап ету, өз ойларын білдіруге мүмкіндік жасау.
- Тақырыптық эсселер: Оқушыларға әр түрлі тақырыптар бойынша эссе жаздыру. Бұл олардың шығармашылық қабілеттерін дамытады.
2.2. Жазу техникасы
- Реферат және хабарлама жазу: Оқушыларды реферат жазуға үйрету, пікірталастарда өз ойларын қорғауға бағыттау.
- Редакциялау дағдылары: Оқушылардың жазбаларын бір-біріне оқытып, талдап, редакциялауды үйрету.
3. Критикалық ойлауды дамыту
- Сұрақ-жауап әдісі: Оқушыларға мәтін бойынша сұрақтар қою арқылы олардың логикалық ойлау қабілетін дамыту.
- Дебаттар: Оқушыларды әр түрлі тақырыптар бойынша пікірталастарға тарту, коммуникациялық дағдыларын жақсарту.
4. Технологияны пайдалану
- Электронды ресурстар: Оқушыларға интернеттегі оқу материалдарын, видео дәрістер мен вебинарларды қолдануды үйрету.
- Онлайн платформалар: Оқушыларға түрлі онлайн сабақтар мен платформаларды пайдалану арқылы оқу мен жазу дағдыларын дамыту.
5. Пәнаралық байланыс
«Табиғат, тарих және мәдениет»
Оқушыларға әртүрлі пәндер бойынша шығармашылық тапсырмалар ұсынылады. Мысалы, тарих сабағында өткен тақырыптар бойынша эссе жазу.
Қорытынды
Оқушылардың қазақ тілі мен әдебиеті сабақтарында оқу және жазу дағдыларын дамыту - күрделі процесс. Оқу және жазу дағдыларын жақсарту үшін әртүрлі әдістер мен әдістерді біріктіру, шығармашылық қабілеттерін, қораптан тыс ойлауды, ақпаратты тиімді пайдалану қабілетін дамыту қажет. Бұл оқушылардың қажетті дағдыларын қалыптастыруға көмектеседі.
Әдебиеттер
- Ахметов, З. "қазақ тілін оқыту әдістемесі". Алматы, 2020.
- Сарыбеков, А. "әдебиет сабақтарында шығармашылық қабілеттерін дамыту". Астана, 2019.
