Әдістемелік құрал: Оқу мотивациясын арттыру бойынша мектеп психологының ұсыныстары

Сердалина Тоты Болатовна, Педагог-психолог, «Новоишим қазақ орта мектебі» КММ, Қазақстан, Солтүстік Қазақстан облысы, Ғ. Мүсірепов ауданы, Новоишим ауылы

Әдістемелік құрал: Оқу мотивациясын арттыру бойынша мектеп психологының ұсыныстары

Әдістемелік құрал: Оқу мотивациясын арттыру бойынша мектеп психологының ұсыныстары

Кіріспе

Оқу мотивациясы – бұл оқушының оқу іс-әрекетіне деген ішкі ынтасы мен қызығушылығының жиынтығы. Оқу мотивациясы жоғары болған жағдайда оқушының оқу нәтижесі де жоғары болады. Мектеп психологы ретінде басты міндетіміз – оқушылардың оқу мотивациясын арттыру, оларды табысқа жетуге ынталандыру және өзін-өзі дамытуға деген қызығушылықтарын күшейту.

Осы әдістемелік құралда оқу мотивациясын арттыру бойынша тиімді психологиялық әдістер мен тәсілдер ұсынылады.

1. Оқушының өзін-өзі бағалауын дамыту

Оқу мотивациясын арттыру үшін ең алдымен оқушының өзін-өзі бағалауы мен сенімін арттыру маңызды. Оқушының өз мүмкіндігіне деген сенімі, оқу процесіне деген қызығушылығын және ынтасын арттырады.

• Қабілеттілікке сендіру: Оқушыға оның қабілеті мен мүмкіндігін жоғары бағалауды үйрету. Әрбір жетістікті атап өту және оның алдағы уақытта да табысқа жете алатынына сендіру.
• Шағын жеңістерді атап өту: Кішігірім жетістіктерді де құттықтау, оқушының жеткен нәтижесіне көңіл бөлу. Бұл оған үлкен мақсатқа жету үшін күш береді.

2. Оқу мақсатын қою және жоспарлау

Оқушының оқу мотивациясын арттыру үшін нақты мақсаттар қою және оларды орындау үшін жоспар құру өте маңызды.

• Қысқа мерзімді және ұзақ мерзімді мақсаттар: Оқушыға мақсат қоюдың маңызды екенін түсіндіру. Қысқа мерзімді мақсаттарды орындай отырып, ұзақ мерзімді мақсаттарға ұмтылу қажет.
• Жоспарлау: Оқушының күнделікті және апталық оқу жоспарын құруды үйрету. Әрбір тапсырманы орындау үшін уақыт бөлуді және әрбір кезеңді аяқтағаннан кейін жетістіктерін бағалауды үйрену.

3. Ішкі мотивацияны дамыту

Ішкі мотивация – бұл адамның өздігінен, сыртқы ынталандырусыз мақсатқа жетуге деген ұмтылысы. Оқу мотивациясын арттыру үшін оқушының ішкі ынтасын дамыту қажет.

• Қызығушылықты арттыру: Оқушының жеке қызығушылығын ескере отырып, оқу процесін қызықты әрі тартымды ету. Сабақтарды оқушыға қызықты әрі пайдалы етіп өткізу.
• Сабақтың мәнін түсіндіру: Оқушыға оқу материалдарының өмірде қалай қолданылатынын, оның пайдасын түсіндіру. Оқыған материалдың оның болашақ өміріне қандай әсері болатынын айту.
• Жеке табыстарды мадақтау: Оқушының жеке жетістіктерін атап өту және оған мақтаныш сезімін сыйлау.

4. Оқушыларды ынталандыру үшін шығармашылық әдістерді қолдану

• Жаттығулар мен ойындар: Оқу процесін ойын түрінде ұйымдастыру арқылы оқушылардың қызығушылығын арттыру. Әртүрлі психологиялық тренингтер мен шығармашылық жаттығулар оқушылардың ойлау қабілетін және оқу белсенділігін арттырады.
• Жалпы түсінік пен нәтижеге бағыттау: Сабақта оқушыларға тапсырмаларды орындау кезінде өздерінің шығармашылық қабілеттерін қолдануға мүмкіндік беру. Оқушылар әр тапсырмаға креативті түрде қарауға ынталандырылуы тиіс.

5. Оқушының эмоционалды жағдайын бақылау

Оқу мотивациясына оқушының эмоционалды жағдайы да әсер етеді. Оқушының стресске ұшырауы немесе ішкі кедергілерді сезінуі оқу мотивациясына теріс әсер етуі мүмкін.

• Эмоционалды қолдау: Оқушыға қажет болған жағдайда эмоционалды қолдау көрсету, оның оқуға деген сенімін арттыру. Сабақтарда жағымды эмоционалды атмосфера қалыптастыру.
• Стрессті басқару: Оқушыларға стрессті қалай жеңу керектігі туралы кеңестер беру. Өзін-өзі басқару дағдыларын дамыту, тыныс алу жаттығуларын үйрету.

6. Оқушыларды өзара ынтымақтастыққа тарту

Өзара ынтымақтастық пен топтық жұмыс оқушылардың оқу мотивациясын арттыруға көмектеседі. Топтық жұмыстар барысында оқушылар бір-бірінен үйренеді, қолдау көрсетеді, нәтижеге жетуге бірге ұмтылады.

• Топтық тапсырмалар: Оқушылардың бір-бірімен ынтымақтаса отырып жұмыс істеуін қамтамасыз ету.
• Әрбір топ мүшесінің міндеттері мен жауапкершіліктері анықталуы тиіс.Қолдау көрсету: Оқушылар бір-бірін қолдап, бір-біріне көмек көрсету арқылы оқу процесін жеңілдетеді.

Қорытынды

Оқу мотивациясы – бұл оқушылардың оқу процесіне деген ішкі қызығушылығы мен ынтасын арттыруға байланысты өте маңызды компонент. Оқушының өзін-өзі бағалауы, мақсат қоюы, шығармашылық және эмоционалды тұрғыдан қолдау көрсету оқу мотивациясын жоғарылатуға ықпал етеді. Мектеп психологы ретінде осы әдістерді тиімді пайдалану арқылы оқушылардың оқу процесіне деген қызығушылығын арттырып, олардың білім алуындағы нәтижелерін жақсартуға мүмкіндік болады.

Қолданылатын әдебиеттер мен ресурстар:

1. Жамбылова, Л. М. «Оқу мотивациясын дамытудағы психологиялық тәсілдер». Алматы, 2020.
2. Левин, К. «Психология развития». Санкт-Петербург, 2018.
3. Выготский, Л. С. «Оқыту мен білім алу психологиясы». Мәскеу, 2019.