Бастауыш сынып оқушылары үшін оқу дағдыларын сәтті игеру шарттары

Тастемирова  Карлыгаш  Алжапаровна, Бастауыш сынып мұғалімі, «Жамбыл облысы әкімдігінің білім басқармасы Жуалы ауданының білім бөлімінің № 24 Тұрар Рысқұлов атындағы орта мектебі» КММ, Жамбыл облысы, Жуалы ауданы

Бастауыш сынып оқушылары үшін оқу дағдыларын сәтті игеру шарттары

Бастауыш сынып оқушылары үшін оқу дағдыларын сәтті игеру шарттары

Оқу дағдыларының дұрыс қалыптасуы баланың білім алудағы негізгі кезеңдерінің бірі болып табылады. Бастауыш сынып оқушылары үшін оқу дағдыларын сәтті игеру – олардың жалпы білім алу сапасын, танымдық белсенділігін, жеке тұлғалық дамуын қамтамасыз ететін маңызды фактор. Бұл дағдыларды игеруге қатысты мәселелер мектеп педагогикасының өзекті тақырыптарының бірі болып табылады. Оқу дағдыларының қалыптасуында оқушының ой-өрісін дамыту, ақпаратты талдау және түсіну қабілетін жетілдіру, өз бетінше оқу және шығармашылық жұмыспен айналысу қабілеттерін арттыру маңызды.

Оқу дағдыларының маңызы

Оқу дағдылары – бұл тек мәтінді оқып, жазып қою ғана емес, сонымен қатар оны түсіну, мәнін ашу және ақпаратты мақсатты түрде пайдалану қабілеттілігі. Бастауыш сыныпта оқу дағдыларының қалыптасуы жалпы мектептік оқыту үрдісінің алғашқы, бірақ аса маңызды кезеңі болып табылады. Бұл кезеңде оқушылардың оқу танымы мен құзыреттіліктері қалыптасып, олар әрі қарай оқу және зерттеу жұмыстарында жоғары нәтижелерге жетуге қабілетті болады.

Оқу дағдыларын сәтті игеру шарттары

Оқу дағдыларын сәтті игеру үшін бірқатар шарттар мен факторлар қажет. Олар педагогикалық және психологиялық тұрғыда бірқатар ерекшеліктерді қамтиды.

1. Оқу процесінің жеке ерекшеліктері мен даралыққа негізделуі Әрбір оқушының даму ерекшеліктері, қызығушылықтары, қабілеттері түрлі болып келеді. Осыған байланысты оқу процесі балалардың жеке қасиеттеріне, даму деңгейіне сәйкес болуы керек. Қосымша дифференциация мен жеке оқыту тәсілдері балалардың оқу дағдыларын тиімді дамытуға мүмкіндік береді. Педагогтар оқушылардың білім алу стилдерін ескере отырып, оларды түрлі әдіс-тәсілдермен қолдап, оқу процесін әртүрлі формаларда ұйымдастыруы қажет.
2. Мұғалімнің кәсіби шеберлігі мен әдіс-тәсілдері Оқушының оқу дағдыларын сәтті қалыптастыруда мұғалімнің кәсіби шеберлігі маңызды рөл атқарады. Мұғалім оқушыларға тапсырмаларды орындау барысында мотивация беріп, жеке қарым-қатынаста болу арқылы оқу процесін қызықты әрі қолжетімді ете алады. Сондай-ақ мұғалімнің қолданатын әдіс-тәсілдері: топтық жұмыстар, пікірталастар, шығармашылық тапсырмалар мен жобалар оқушылардың қызығушылықтарын арттырып, оқу дағдыларын тереңірек меңгеруге мүмкіндік береді.
3. Тиімді оқу материалдары мен оқу құралдары Бастауыш сыныпта оқу дағдыларын игеруде оқу материалдарының сапасы маңызды. Оқулықтар мен қосымша оқу құралдары оқушының жас ерекшеліктеріне сай болуы керек. Әр түрлі визуалдық, аудио және интерактивті оқу құралдары оқушының материалды түсінуін жеңілдетеді және оқу процесін белсендіреді. Сонымен қатар, материалдың қолжетімділігі мен түсініктілігі оқу дағдыларының дамуына ықпал етеді.
4. Отбасылық қолдау және әлеуметтік орта Оқу дағдыларын игеруде мектептен тыс орта да маңызды рөл атқарады. Ата-аналардың оқушыға деген қолдауы, отбасылық оқыту ортасының құндылықтары оқудың нәтижесіне әсер етеді. Ата-аналар балаларымен бірге оқуға, оларды оқуда ынталандыруға, шығармашылық жұмыстарды бірге орындауға мүмкіндік жасауы керек. Әлеуметтік ортадағы оқушылардың өзара қарым-қатынастары да олардың оқу дағдыларын қалыптастыруға көмектеседі.
5. Оқушылардың белсенділік деңгейі мен мотивациясы Оқу дағдыларының қалыптасуы үшін оқушылардың оқу процесіне деген қызығушылығы мен белсенділігі маңызды. Егер бала өз білімін жетілдіруге, жаңа ақпаратты меңгеруге ынталандырылса, оқу дағдылары тиімді қалыптасады. Мұғалімдер балалардың қызығушылықтарын ескере отырып, оқу тапсырмаларын түрлендіріп, балаларды өз бетінше жұмыс істеуге ынталандыруы қажет.

Бастауыш сынып оқушылары үшін оқу дағдыларын сәтті игерудің маңызды шарттары мұғалімнің кәсіби шеберлігін, оқу материалдарының сапасын, жеке оқыту тәсілдерін қолдануды, отбасылық қолдау мен әлеуметтік ортадағы ықпалдарды қамтиды. Оқу дағдыларының тиімді қалыптасуы оқушылардың танымдық қабілеттерін арттыруға, оларды жеке тұлға ретінде дамытуға ықпал етеді. Оқушының жан-жақты дамуы мен оқу мотивациясының жоғары болуы мектептегі білім беру процесінің маңызды нәтижесі болып табылады.

Пайдаланылған әдебиеттер тізімі

1. Әбдікәрімова, С. (2014). Бастауыш сыныпта оқу дағдыларын қалыптастырудың педагогикалық негіздері. Алматы: Қазақ университеті.
2. Жанпейісова, Б. (2016). Оқу мен жазу дағдыларының қалыптасуы. Астана: Фолиант.
3. Назарова, И. (2018). Педагогика: Теория және тәжірибе. Алматы: Рауан.
4. Ахметова, Г. (2017). Бастауыш мектептегі оқу процесі. Талдықорған: Білім.
5. Павлова, Л. (2019). Оқушылардың оқу дағдыларын қалыптастырудың әдістемелік негіздері. Мәскеу: ВШТ.