Исабекова Айдана, 4 "а" класс, КГУ" Средняя школа имени Н.Баймуратова", село Карагайлы, Бескарагайский район, ВКО, Республика Казахстан
Научный руководитель: Ақмолаева Айткүл Қаділетовна, учитель начальных классов, КГУ" Средняя школа имени Н.Баймуратова", село Карагайлы, Бескарагайский район, ВКО, Республика Казахстан
Қарағайлы ауылындағы ауыз суының өсімдіктерге тигізетін әсері
Қарағайлы ауылындағы ауыз суының өсімдіктерге тигізетін әсері
Аннотация
Менің бүгінгі тақырыбымда біздің ауыл тұрғындары қолданып отырған ауыз суының өсімдіктерге тигізетін әсері туралы айтылады. Жалпы су туралы түсінік және оның қасиеттері мен адам өміріндегі орны.
КІРІСПЕ
Су-тіршілік көзі. Су жер шарының ¾ бөлігін алады., тірі ағзалардың 60-70%ы, ал өсімдіктердіңң 90%-ы судан тұрады. Табиғат байлықтарының ішінде судың орны ерекше. Күнделікті адамзат қажеттілігі. Еліміздің су мәселесі жөнінде қазіргі уақытта көптеген қиындықтар туындап отыр. Елбасы Қазақстан халқына арналған кезекті жолдауында республика тұрғындарын толық ауыз суымен қамтамасыз ету міндетін қойды. Алдағы он жылда ауыл тұрғындарының 80 пайызына тіршілік көзін қолжетімді ету керек. Ал 2020 жылға дейін қалалықтарды 100 пайыз таза ауыз суымен қамту көзделіп отыр. Адам өмірінде судың орны ерекше екені туралы баршамызға мәлім, сусыз тіршілік көзі болмайды. Жер бетіндегі барлық су көздерін таза деп айтуға болмайды. Себебі судың құрамында көптеген қоспа заттар кездеседі. Сондықтан мен бүгінгі тақырыбымда өзімнің тұрып жатқан ауылдағы судың мәселесі туралы айтпақпан.
НЕГІЗГІ БӨЛІМ
2.1. Адам өміріндегі судың маңызы
Жер планетасының бетіндегі су, барлық жер қыртысының 75 пайызын алып жатыр.дені сау адам-дәулетті адам дей келе ауылымыздың тқрғындары су құрамының бүлінуінен өз денсаулықтарына алаңдаулы. Халықта таза сумен қамтамасыз ету- мемлекеттік саясаттың негізгі бағыттарының бірі. Тіршілік көзі болып саналатын ауыз суға қол жеткізу азық-түлік қауіпсіздігін шешумен пара-пар іс. Қазақтың «судың да сурауы бар» деуінің жөні бар екен. Жалғыз біз емес, ауыз суға зәрулік бүгінгі әлемнің көптеген мемлекеттердің басты мәселесіне айналып отыр. Бқл жайттың біздің елге де қатысы жоқ емес.
Жалпы біздің ауылда су көздері екеу болып табылады. Ол үлкен орталық су қоймасы және қолдан қазылған құдықтар. Улкен су таза болғанымен қыс кезінде қатып қалады. Және кейбір ауыл көшелерінде су құбырлары жарылып жатыр. Оны жай құммен көміп қояды. Ал адамдар өздері қазып алған құдықтардан кейбір көшелерде тұзды су шығады. Мысалы, мен тұратын көшеде сондай құбырлар көп кездеседі. Біздің үйімізде де су тұзды болып келеді. Сондықтан біз суды көрші апайдан аламыз. Және оны тамаққа қолданамыз,ішеміз.Ал өзіміздің тұзды суымызға жуынамыз, мал суғару үшін қолданамыз. Осы суға жуынғаннан кейін терілеріміз құрғақ болады және түседі. Ал шаштарымыз ашылмай қайызғақ жиі шығады.оның үстіне таралмай ұйысып қалады. Терілеріміз жиі құрғақ бола бергендіктен үлкен кісілерде аллергия ауруы пайда болады. Оның қоздырғыштары сол тұзды су болып табылады. Осы біз қолданып отырған су тек адам өміріне өзінің теріс әсерін тигізбейді, сонымен өсімдіктер мен жануарларға да зиянды болып келеді. Себебі, біз бұл сумен малға су құямыз және жаз кезінде бақша суарамыз.бақша суарған кезде бақшамыз дұрыс шықпайды. Әсіресе көп байқағанымыз ол картоп пен қияр, қызынақтар. Салғаннан кейін бір 2-3 апта өткеннен соң сола бастайды. Қанша құнарлатсаң да.
2.2. Осы су тапшылығын жою үшін ең алдымен ауылға су жіберетін құбырларды жөндеу керек деп ойлаймын. Ол құбырлар бірнеше рет жөнделген бірақ, бәрі пайдасыз, жарамсыз болып қалды. Қыс ортасында, не болмаса жазда жарылып қалады.Қыс кезінде көбіне қатып қалады. Адамдар соның кесірінен сусыз отыруға мәжбүр. Жаз кезінде осы тұзды ластанған сумен ауыл адамдары өз малдарын суғарады. Бұл малдардың денсаулықтарына да кері әсерін тигізеді. Менің ойымша, осы мәселені шешу үшін алдымен ауыл халықтарын жинау қажет.Ауыл тұрғындарымен сөйлесіп бұл мәселені ортаға салып бір шешімге келу керек. Себебі , болашақ ұрпақ ол біз балалар. Біздің денсаулығымыз ол біздің болашағымыз. Болашағымыз жарқын, таза болсын десек осы мәселеге көп көңіл бөлуіміз керек.Бұл мәселеге ең алдымен адамдарға сосын табиғатымызға, яғни өсімдіктерімізге, жан-жануарларымызға өзінің кері әсерлерін тигізуде.
3.Қорытынды
Тоқсан ауыз сөздің тобықтай түйіні болады дей келе мен бүгінгі өзімнің тақырыбымды қорытындыласам, су тіршілік тірегі дегендегі менің айтарым өз құдығымызға өзіміз түкірмей, яғни жас ұрпақ салауатты өмір кешсін десек, бар күшімізді осы мәселеге жұмсауымыз керекпіз. Су өмірдің нәрі, ол өмірдің өзі сондықтан да, оны аялау, оны көзіміздің қарашығындай сақтау бәріміздің табиғат алдындағы азаттық борышымыз.
